shallaggii liqii

Hangaafi yeroo liqii, dhala fi gosa kaffaltii ibsi.
Shallaggiin kun hanga kaffaltii, liqaa fi baasii liqii ni shallaga.

Namoonni tajaajila liqii fayyadamuun bittaa guddaa raawwatan baay’achaa dhufeera. Baankonni fi dhaabbileen baankii hin taane haala adda addaatiin liqii ni kennu. Yeroo liqii guddaa fudhattan, fakkeenyaaf, mana jireenyaa, konkolaataa, liqii mana ijaaruuf ykn daldala keessan guddisuuf bitachuuf, liqiin kun humna keessan keessa akka ta’u beekuun barbaachisaadha. Sagantaa liqii addaa filachuu keessatti mirkaneeffachuuf, shallaggii liqii keenya akka fayyadamtan yaada kennina. Dirreewwan barbaachisoo ta’an keessatti hanga liqii, yeroon kaffaltii liqii ji’ootaan fi dhala galchi, akkasumas gosa kaffaltii agarsiisi - waggaa ykn addaan baafame, akkasumas kaffaltii liqii keessaa kutaan kam liqaa deebisuuf akka deemu baruu dandeessa, fi kutaan kamtu dhala liqii sanaa, hafnaan liqaa isaa ji’ootaan, hanga kaffaltii dabalataa, ji’attis ta’e yeroo liqii sanaa guutuu, fi dhala dhugaa liqii sanaa deebisuuf deema.

Kaffaltii adda addaa

Mala liqii deebisuu adda addaatiin maallaqni liqii aksiyoona walqixa ta’etti qoodama. Aksiyoononni kun kaffaltii ji’aa keessaa harka caalu ta’u. Kan hafe dhala hafnaan liqii hin kaffalamiin irraati. Haala kanaan ji’a ji’aan hammi kaffaltii hir’achaa deema.
Malli liqii deebisuu kun miidhaa qaba.
Inni guddaan liqiin mala liqii deebisuu kanaan qabu argachuun caalaatti rakkisaa ta’uu isaati.
Baankichi liqeessaan kutaa jalqabaa kaffaluu danda’uu fi dhiisuu isaa irratti hundaa’uun hanga liqii guddaa shallaguu qaba. Kana jechuun liqii akkasii argachuuf galii madaalawaa ol’aanaa qabaachuu qabda. Yeroo tokko tokko wabii, hirmaannaan wabii ykn waliin liqeeffattootaa gargaaruu danda’a.
Miidhaan biraa yeroo kaffaltii deebisuu walakkaan jalqabaa keessumaa liqeessaaf rakkisaa ta’uu isaati. Yoo waa’ee liqii guddaa dubbannu ta’e, kun nama liqeeffateef ba’aa guddaa ta’uu danda’a. Gara fuulduraatti garuu miidhaan kun gara safuutti jijjiiramuu danda’a. Qaala’iinsi jireenyaa fi dhala hir’achuun kaffaltiin akka hin ba’anne taasisa.

Kaffaltii waggaa

Mala annuity liqaa liqii irratti deebisuutiin, hanga liqaa qofa osoo hin taane, dhala isa irratti argamu yeroo liqii guutuuf qoodama. Haala kanaan, liqeessaan yeroo kaffaltii deebisuu hunda keessatti kutaa walqixa kaffala. Har’a mala kaffaltii kana baankota daldalaa irra caalaan itti fayyadama. Miidhaan kaffaltii waggaa inni guddaan hammi kaffaltii dabalataa liqii irratti raawwatamu sirna adda ta’e caalaa ol’aanaa ta’uu isaati. Kana malees, sirni kaffaltii waggaa walakkaa yeroo liqii jalqabaa keessatti irra caalaa dhala liqii sanaa akka kaffaltu fudhata. Maallaqni ijoo liqaa yeroo kanaa osoo hin tuqamne jechuun ni danda’ama.

Goolaba

Yoo liqii maallaqa guddaa fudhachuu barbaaddee fi yeroo malee deebisuuf karoora hin qabne, liqiin sirna kaffaltii waggaa qabu siif mijata.
Haala biroo keessatti keessumaa liqii yeroo dheeraa yoo ilaalle baankii liqii kaffaltii adda addaa qabu dhiyeessu filachuun gaariidha.